Fizibilite Projeleri
Fizibilite Nedir?
İngilizce kökenli bir kavram olan fizibilite, feasible kelimesinden türetilmiştir. Feaseble; uygulanabilir, yapılabilir anlamına gelir ve mantıklı, başarılabilir, olması muhtemel gibi anlamlarını da taşır. Fizibilite, yapılan ön değerlendirmeler ile bir proje ya da iş fikrinin uygulanabilirliğini sorgular. Fizibil plan olarak da kullanılan iş ya da proje planları; o fikrin uygulanabilir ve başarılabilir bir plan olduğunu anlatmak için kullanılır.
Fizibilite nedir sorusuna, fikir aşaması ile uygulama aşamasının kıyaslanarak, gerçeğe uygunluğun saptanmasıdır diyebilir. Fizibilite araştırmaları, belirli bir plan dahilinde yapılan çalışmalardır.
Fizibilite Çalışması Nedir?
Fikir aşamasındaki projelerin uygulanabilir olup olmadığını ve uygulanabilir ise ne kadar pratik olacağını saptamak için yapılan çalışmalara fizibilite çalışması denir. Fizibilite etüdü olarak da bilinen fizibilite çalışması yatırım kararı verilmeden önce yapılarak, potansiyel iş fikrini değerlendirir ve ölü yatırımın önüne geçilmesini hedefler.
Temel prensip olarak pazar araştırması ile teknik ve finansal konulardaki değerlendirmeleri içeren fizibilite çalışması (fizibilite etüdü) bir rapor dahilinde sunularak, başlangıç aşaması için yol haritası oluşturur.
Yatırımcılar için oldukça önemli bir araştırma olan fizibilite çalışması; neyin, nasıl üretileceğini inceler. Üretilen mal ya da hizmetin tüketici ile nasıl buluşacağı, yatırım bütçesinin ne kadar olması gerektiği, satışlardan ne kadar kazanılacağı ve karlılığın ne olacağı gibi sorular da yine fizibilite etüdü yaparken cevap aranan sorular arasındadır.
Fizibilite Çalışması Nasıl Yapılır?
Fizibilite çalışması yaparken atılacak ilk adım pazar araştırması yapmaktır. Pazar araştırması, sektörel kuruluş ya da kurumlardan, ilgili piyasa hakkında veriler toplanarak,bu verilerin detaylı analiz edilmesidir. Pazar araştırması yapmak Fizibilite etüdü yapılan iş fikri ile ilgili talebi anlamak için yapılır. Talep var ise, yapısı ve miktarı üzerinde durulur.
Fizibilite çalışması yaparken izlenecek diğer adım ise teknik araştırmadır. Teknik araştırma sürecinde, pazarda talep olduğu sonucuna varılan işin, teknik olarak üretilebilir olup olmadığı incelenir. Teknik olarak da karşılanabilir ise, ihtiyaç duyulan üretim araçları belirlenerek, teknik altyapının özellikleri üzerinde durulur.
Finansal analiz çalışmasında ise teknik altyapı dahil, ihtiyaç duyulan sermaye saptanmaya çalışılır. Başlangıç sermayesinin yanı sıra; işletme harcamaları, gelir-gider dengesi, projenin mali olarak sürdürülebilirliği yine fizibilite çalışması ile belirlenir. Yatırımın piyasa değeri, iç karlılığı, geri ödeme süresi gibi unsurlar bir projenin finansal sürdürülebilirliğinin saptanmasında önemli rol oynar ve bu sonuçlara göre karar alınır.
İş fikrinin kapsamlı bir değerlendirilmesi olan bu çalışmaların sonucuna göre finansal olarak kar-zarar hesabı yapılır ve yatırım kararı buna göre verilir.
Zahmetli ve maliyetli bir çalışma olan fizibilite çalışması, özellikle yüksek maliyetli yatırımlarda oldukça kapsamlıdır. Kapsamı ve detayları arttıkça maliyeti de artan fizibilite çalışması yapmadan önce, daha genel bir çalışma yapılır. Ön fizibilite çalışması olarak da bilinen bu çalışmada, projenin ya da fikrin uygulanabilirliğine bakılarak, yapılması planlanan yatırım için fizibilite etüdü yapmanın gerekli olup olmadığına bakılır.